‘सहकारी मेरो पहिलो पाठशाला हो’

अमरावती मर्हजन :-
अध्यक्ष, उपासनामहिला बचत तथा ऋण सहकारी संस्था, सितापाइला काठमाडौं |
प्राय नेपाली महिलाहरु अहिलेको युगमा पनि चुलोचौकोमा मात्रै रुमल्लिएका देखिन्छन् । गृहिणीबाट माथि उठ्न अझै महिलाका लागि निकै सकस र संघर्षको जरुरत पर्छ । एसएलसी दिँदा नदिँदै कर्मचारीका रुपमा सहकारीमा प्रवेश गरेकी अमरावती महर्जन भने कुशल गृहिणी मात्रै नभएर यतिबेला एक सफल सहकारीकर्मीका रुपमा स्थापित नाम बनिसकेको छ । काठमाडौंको सितापाइला ४ मा जन्मिएकी महर्जनले १० वर्ष सहकारीमा कर्मचारीको रुपमा काम गर्दा बटुलेको अनुभव अहिले आएर सफल सहकारीकर्मी बन्नमा उपयोग गरेकी छिन् । उनीले महिलाहरुलाई सहकारीका बारेमा ज्ञान मात्रै बाँडिनन्, उनीहरुलाई नै समेटेर सहकारी स्थापना गरेकी हुन् । उनी अहिले महिला सहकारीका क्षेत्रमा त्यही संघर्ष, लगाव, लगान र समर्पणले सफल भएको बताउँछिन् । एउटी महिलाका लागि घर व्यवहारसँगै कुनै सँस्थालाई समेत स्थापित बनाउँन निकै कठिन छ । महर्जन भने त्यही कठिन यात्राकी एक यात्री हुन् । उनी अहिले जिल्ला सहकारी संघ काठमाडौकी संचालक समेत बन्न सफल भएकी छिन् । यसै सेरोफेरोमा रहेर उनीसँग सहकारी खबर डटकमका लागि काजी श्रेष्ठले गरेको भलाकुसारी :
तपाईंको सहकारी यात्राको बारेमा के भन्नुहुन्छ ?
उपासना स्थापना गर्नुभन्दा पहिला १० वर्ष सहकारीमा काम गरेँ । जुन सहकारीमा म कामर्दथें त्यो सहकारीले डोमिनेट गरेका कारण केही महिलाहरु मिलेर हामी आफै सहकारी स्थापना गरौं भनेर लागेका हौं । सोही संस्थामा चार जनालाई संस्थाबाटै निकालिदिने वातावरण भयो । अन्याय सहन नसकेका कारण हामी पनि संस्था छाडेर यस सहकारी स्थापना गरेका हौं । हामीले २९ जनाबाट सहकारी सुरु गरेका हौं । अहिले ७ औं वर्षमा पुगेको छ । हाम्रो सहकारीमा ३५ सय ७० सदस्य छौं । संस्था स्थापना गर्दा २५ हजार संकलन गर्ने भनेका थियौं । कोहीले ५ हजार मात्र पनि राख्नुभयो । सहकारी स्थापना गर्दा हामी ५ लाखबाट सुरु गरेकोमा हाल ४ करोडको कारोबार गरिरहेका छौं ।
सदस्यको सफलता बारेमा बताइदिनुस् न ?
महिलाहरु विभिन्न व्यवसायमा आवद्ध भएका छन् । राम्रो व्यवसाय गरिरहनु भएको छ । महिलालाई कुनै व्यवसायमा अगाडि बढाउने हो भने, उनीहरु पछि हट्दैनन् । यस संस्थामा आवद्ध सदस्यहरुले ठूलाठूला व्यवसाय पनि गरिरहेका छन् । धेरै सदस्यहरुले पढेका पनि छैनन् । तर पनि व्यवसायमा सफल हुनुभएको छ । यसमा यस सहकारीको ठूलो योगदान रहेको छ । सहकारीबाट विभिन्न तालिमहरु दिएका छौं । सोही तालिमअनुसार व्यवसाय सुरु गरेका छन् । सहकारीमा आवद्ध भएपछि नाम लेख्न सक्ने भएका छन् । खुलेर बोल्न सक्ने भएका छन् । व्यवसाय बढाउन खुलेर ऋण लिन थाल्नु भएको छ । ऋण समयमै तिर्नु हुन्छ । हामीले तोकेको मिति भन्दा बाहिर जानुहुन्छ । बचत पनि नियमित गरी रहनु हुन्छ ।
सदस्यलाई ऋण मात्रै दिनुहुन्छ कि व्यावसायिक तालिम पनि ?
हामी वास्तविक सहकारी बन्ने कोसिशमा छौं । सदस्यहरुको माग बमोजिम काम गर्छौं । सदस्यको आवश्यकता के छ ? त्यसलाई पहिलो प्राथमिता दिन्छौं । हामी सदस्यलाई कर्जा मात्र प्रदान गर्दैनौं । सदस्यलाई व्यावसायिक तालिमसँगै शिक्षा पनि दिँदै आएका छौं । केही समयअघि संस्थाले सदस्यलाई १५ दिने पाकिस्तानी जुत्ता बनाउने तालिम दियौं । लगभग ६०/६५ जना सहभागी हुनुहुन्थ्यो । तालिमपछि लगानी पनि गरिदियौं । तर त्यो व्यवसायले मार्केट लिनै सकेन । चाइनिज सामानका कारण हामीले उत्पादन गरेको प्रडक्ट महंगो पर्न गयो । ढाका व्यवसाय चाँही राम्रो भएको छ । २०/२५ जना सदस्यहरुले ढाका व्यवसाय गरिरहनु भएको छ । धेरैजसोले कृषि, च्याउ खेती, पाछापालन गरिरहनु भएको छ ।
के कस्ता व्यवसायमा लगानी गर्नुहुन्छ त ?
विशेष गरी कृषि क्षेत्रमा लगानी गरेका छौं । कृषिमा कुखुरा पालन, माछा पालन, बाख्रा पालन छ । ब्युटी व्यवसाय, अन्य विभिन्न व्यवसायमा लगानी छ । सदस्यहरु पूर्ण रुपमा सक्रिय छन् । संस्थाबाट ऋण लिएपछि नियमित किस्ता बुझाउने, ब्याज बुझाउने गर्नुहुन्छ ।
बढीभन्दा बढी महिलालाई सहकारीमा आवद्ध गराउन के कस्ता योजना छन् ?
यस क्षेत्रका प्राय महिलाहरु सहकारी आवद्ध भएका छन् । सदस्यलाई सक्षम र सक्रिय बनाउनका लागि विभिन्न तालिम प्रदान गर्छौ । नेतृत्व विकास तालिम । निःशुल्क स्वस्थ्य शिविर वर्षमा दुई पटक गर्छाैं । महिलाका लागि तीज विशेष कार्यक्रम, कानुनी सेवा, विभिन्न अन्तरक्रिया कार्यक्रम गर्दै आएका छौं । महिलाहरु आर्थिक पक्ष, पारिवारिक पक्ष सबै चाहिन्छ । महिला एउटा अभिभावक पनि हुन् । अभिभावकलाई दिनुपर्ने तालिम पनि दिने गरेका छौं । बच्चाहरुलाई कसरी ट्रेन्ड गर्ने ? भारतबाट टे«नर ल्याएर सदस्यलाई तालिम दियौं । अन्य सहकारीको तुलनामा हामी भिन्न छौं र भिन्न बन्न चाहन्छौं पनि । हरेक पक्षबाट सक्षमबन्न चाहन्छौं ।
महिला सहकारीले देशैभरी उदाहरणीय तथा नमुना काम गरिरहेका छन् । अन्य सहकारीको तुलनामा महिलाले सञ्चालन गरेको सहकारी सक्षम र प्रभावकारी देखिएका छन् । यसको खास कारण के होला ?
महिलाहरु सक्षम भएर संस्था सक्षम भएका होइनन् । तर महिलाहरु जिम्मेवार हुन्छन् । कुनै पनि काममा हात हालेपछि जिम्मेवारीबोध गरेर कामगर्ने भएर सफल भएका हुन् ।
समग्र सहकारीलाई कसरी लिनुभएको छ ?
सरकारले सहकारीलाई सिरियस भएर हेरेको छैन । कर्जा असुली विभाग, लगानी नीति ल्याइदेओस । यसले सहकारी बलियो हुन्छ । कडाभन्दा कडा नियम कानुन आवश्यक छ । ताकि बलियो कानुन भयो भने सहकारीमा बदमासी गर्ने सोच नै आउँदैन । धरासयी भएका सहकारीहरु सञ्चालकले फ्रड काम गरेर भएको छ । यसलाई नियन्त्रण गर्न जरुरी छ । सदस्यहरुको फसेको रकम छिटो भन्दा छिटो फिर्ता गराउन सहकारी अभियान र सरकारले चासो दिनुपर्यो । यसमा चासो दिएको जस्तो मलाई लागेको छैन ।
संस्थाको आगामी कार्ययोजना के छन् ?
हामीले महिलालाई सक्रिय बनाउन विभिन्न खालका कार्यक्रमहरु ल्याएका छौं । पहिलो कुरा हाम्रा सदस्यहरुलाई आफ्नै खुट्टामा उभिसक्नु भएको छ । हामी एक किसिमले सक्षम पनि भैसकेका छौं । अबचाँही केही नयाँ काम सहकारीमार्फत गर्ने सोचमा छौं । यसअघि उपासना होटल चलाउने विचार थियो । आइतबार दर्ता गर्ने भनेका थियौं । तर विडम्बना वैशाख १२ गते शनिबार भूकम्प गयो । यसको काम पनि अघि बढिरहेको छ । अर्को काम प्लानिङ गरिरहेका छौं । सितापाइला क्षेत्रमा ५ रोपनी जग्गा लिएर फुटपातको बजार स्थापना गर्ने सोचमा छौं । सितापाइला क्षेत्रका अव्यस्थित बजारलाई व्यवस्थित बनाउने हाम्रो सोच हो । जग्गाको भाडामा कुरा मिलेको छैन । अन्य नाफामुलक व्यवसाय गर्ने कि भनेर सोच बनाएका छौं ।
प्रसंग बदलौं, जिल्ला सहकारी संघ काठमाडौंको सञ्चालक पनि हुनुहुन्छ । समय कसरी व्यवस्थापन गर्नु हुन्छ ?
जिल्ला संघको हरेक मिटिङमा उपस्थित हुन्छु । समय हामी आफैले व्यवस्थापन गर्ने हो । बिहान उठेदेखि १० बजेसम्म म गृहीणी हुँ । सबै परिवारलाई रेखदेख गर्छु । त्यसपछिको १/२ बजेसम्म अफिस हेर्छु । संस्था मेरो पहिलो प्राथमिकतामा पर्छ । सहकारी मेरो पहिलो पाठशाला हो । कार्यालयलाई एउटा मन शान्त हुने ठाँउको रुपमा लिएको छु । त्यसपछिको समय व्यवस्थापन गरेर अघि बढ्छु । फुर्सद निकै कम हुन्छ । उपासना छ त हामी छौं । यदी उपासनानै छैन भने जिल्लामा पनि हुँदैनौ । एकदम महत्वपूर्ण काम अन्य भयो भने मात्र सहभागी हुन्छु ।
जिल्ला संघको आगामी कार्ययोजना के हुन्छ ?
जिल्ला संघको १५ वर्षे इतिहासमा पहिलोपटक केही समयअघि रणनीति बनाएका छौं । आगामी ३ वर्षमा संघलाई कहाँ पुर्याउने ? भन्ने योजना बनाएका छौं । योजना बनाएपछि काम गर्नुपर्छ भन्ने मेरो मान्यता हो । मेरो तर्फबाट गर्नुपर्ने काम गर्ने छु । साथ दिनु पर्ने ठाँउमा दिनेछु । काममा दबाब दिनुपरेको खण्डमा पनि तयार छु । संघले एक वर्षमा ६३ लाख आम्दानी गर्ने र खर्च ५५ लाख हुने योजना बनाएको छ । हाम्रो कार्यकाल भित्र संघको आफ्नै भवन बनाउने लक्ष्य छ । यसलाई जसरी पनि पुरा गर्नेछौं । संघमा जुनसुकै प्यानलबाट आए पनि सबैको ऐकेबद्धता छ । संघ राजनीतिक थलोको रुपमा बनाउने छैनौं र बनाउन पनि दिने छैनौं । सहकारीको हितहुने मात्र काम गर्ने अठोट पनि छ ।
अभिलेख
लोकप्रिय

नेचुरल सहकारीको १६औं साधारण सभा सम्पन्न, कुल कारोबार २ अर्ब ६९ करोड
२ मंसिर २०८१, आईतवार
संसदीय समितिलाई कांग्रेसले बुझायो सहकारीको समस्या, कारण र समाधानका उपायसहितको सुझाव
२६ भाद्र २०८१, बुधबार
सहकारी सञ्जालको ५३औं बैठक: समसामयिक मुद्दा, चुनौती र समस्या समाधानमा छलफल
२८ श्रावण २०८१, सोमबार
आर्थिक मन्दी: सहकारी सरोकारवालाहरुका लागि सिकाइ
२३ बैशाख २०८१, आईतवारRecent Posts

‘प्रथम बागमती प्रदेश सहकारी सम्मेलन’को रजिष्ट्रेशन खुला
१ फाल्गुन २०८१, बिहीबार
अध्यादेश संशोधन पहलको लागि राष्ट्रिय सहकारी बैंकले बुझायो महासंघलाई सुझाव
२९ माघ २०८१, मंगलवार
धेवा साझेदारीले तिरेन सहकारी बैंकको कर्जा, धितो लिलामी गर्न १५ दिने सूचना
२८ माघ २०८१, सोमबार