बि स २०४४ साल; नेपालसँग शिखर सम्मेलन गर्ने अनुभव त थिएन नै, सम्मेलनको लागी उपयुक्त सभागृह, शोभनीय अनि सुरक्षित विमानस्थल, छजना राष्ट्राध्यक्ष तथा सरकार प्रमुखहरू र छजना परराष्ट्रमन्त्रीहरूसहितको ठूलो प्रतिनिधि मण्डलका लागि सुविधासम्पन्न आवास तथा ठूलो संख्यामा आउने सञ्चारकर्मीहरूलाई अत्यावश्यक सञ्चार सुविधाको पनि अभाव थियो । दयनिय अवस्थाको अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको ३० वर्ष पुरानो टर्मिनल भवन अनि १ दशकदेखी घाँस नकाटिएको धावनमार्ग क्षेत्र त थियो नै, यसका साथै अति विशिष्ट व्यक्तिहरूको स्वागतका लागि बनाइएको भवन मर्मत नभएको पनि डेढ दशक भइसकेको थियो । निकै पुरानो आगमन कक्ष, ससाना दुईटा कोठाको लाजलाग्दोे ‘विशिष्ट व्यक्तिहरूको कक्ष’ अनि यो कक्षको ढोकैअगाडि भन्सारको गोदाम, सडकमै छरपस्ट छरिएका सामानहरू र मानिसको सधैं हुने घुइँचो ।
तर श्री ५ वीरेन्द्रको नेतृत्व सशक्त थियो, प्रधानमन्त्री मरिचमान सिंहको लगनशीलता उल्लेखनीय थियो अनि आमजनतामा अपार उत्साह थियो । यसै क्रममा ०४४ जेठमा श्री ५ वीरेन्द्रको उपस्थितिमा राजदरबारमा उच्चस्तरीय बैठक बस्यो । बैठकमा प्रधानमन्त्री मरिचमान सिंहको अध्यक्षतामा शिखर सम्मेलन आयोजक समिति पनि गठन गरी श्री ५ वीरेन्द्रले दुइटा निर्देशन दिनुभयो । (१) देशको प्रतिष्ठा गाँसिएको हुनाले शिखर सम्मेलनमा कुनै पनि त्रुटि कसैबाट पनि नहोस् । (२) फजुल खर्च नहोस्, सबै व्यवस्था हामीले नै गर्नुपर्छ, विदेशीसँग हात थाप्नु हुँदैन ।
शिखर सम्मेलनमा भाग लिन आउने सार्कका राष्ट्राध्यक्ष तथा सरकार प्रमुखहरूको आवासका लागि सोल्टी होटेलभित्र पस्नेबित्तिकै दाहिनेतिर रहेको भवन सोही समयमा निर्माण भएको हो । पाएसम्म स्वदेशी वस्तुबाटै सजाइएक विशिष्ट पाहुनाहरूहरुका छवटै सुइटहरू एकैखालका बनाइएका थिए । राष्ट्राध्यक्ष र सरकार प्रमुखहरूलाई राजाका तर्फबाट स्वागत गर्ने कार्यक्रमको पूर्वाभ्यासका लागि आयोजक समितिका सदस्यहरूसँगै सम्मेलनको तीन दिनअघि त्यहाँ श्री ५ वीरेन्द्र स्वयं पुगेर सरिक भएका थिए । यसका साथै शिखर सम्मेलनका लागि सभास्थल र सार्क सचिवालय भवन खोज्ने काममा श्री ५ वीरेन्द्र बसमा चढेर आयोजक समितिका सदस्यहरूसँगै त्रिभुवन विश्वविद्यालय, राष्ट्रिय सभागृह र प्रज्ञा प्रतिष्ठान पुगेका थिए, र अन्त्यमा विभिन्न पक्षमा विचार गरेपछि नेपाली पुँजीबाट बनेको प्रज्ञाप्रतिष्ठान सम्मेलनस्थलका रूपमा विकास चयन भएको थियो ।
शिखर सम्मेलनको तयारी पूरा हुने अवस्थामा थियो, अचानक भारतले आफना प्रधानमन्त्रीका लागि एउटा थप बुलेटप्रुफ मर्सिडिज बेन्ज गाडी चाहिने र यसको व्यवस्था हुन नसक्ने भए प्रधानमन्त्री सुरक्षाका कारण आउन नसक्ने जानकारी पठाएको समाचार आयो । काठमाडौंमा जगेडा बुलेट प्रुफ मर्सिडिज नभएको कुरा भारतलाई थाहा थियो । तर सम्मेलनको १० दिनअघि आएको भारतको यस्तो सर्तले शिखर सम्मेलन हुने कुरामै प्रश्न खडा भयो । नेपालले शिखर सम्मेलन गर्न नसकोस् भन्ने भारतको मनसाय भएको अथवा श्रीलंकामा भारतको सैनिक हस्तक्षेपको काठमाडौं शिखर सम्मेलनले विरोध गर्न सक्ने सम्भावना टार्न यो निहुँ बनाएको हुन सक्नेजस्ता विश्लेषण र अनुमान पनि बैठकमा गुन्जिए ।
अन्तत: समारोहका स्वागत, सत्कार तथा आवास समितिहरूको अध्यक्षतथा मन्त्री रमेशनाथ पाण्डेले लुफथान्सासंग भएको आफ्नो पुरानो सम्वन्धका कारण असम्भव जस्तै भएको यो कार्य पनि सफल हुन पुज्ञो, र हट्यो नेपालमा हुन थालेको पहिलो क्षेत्रीय शिखर सम्मेलन सामुन्ने भारतद्वारा खडा गरिएको अवरोध ।
शिखर सम्मेलन सुरु हुनु पाँच दिन पहिले फेरि अर्को गम्भीर छेकवार माल्दिभ्सबाट आयो । तत्कालिन राष्ट्रपति गयुमले राजालाई फोन गरेर आफ्नो देशको विमानसेवा नभएको र माल्दिभ्सबाट काठमाडाैं आउन अरू विमानसेवा नपाएर अप्ठ्यारो परेको बताउनुभएछ । श्रीलंका र भारतबीचको तनावपूर्ण सम्बन्धका कारण एयर श्रीलंकाबाट माले-कोलम्बो भएर काठमाडौं आउने इच्छा माल्दिभ्सका राष्ट्रपतिले नगरेको अनुमान गरियो । सार्क घोषणापत्रअनुसार एकजना राष्ट्राध्यक्ष वा सरकार प्रमुख आएनन् भने पनि शिखर सम्मेलन नै स्थगित हुने भएकाले चिन्ता भयो । त्यस पछी शानेवानिको नियमित सेवालाई कोलम्बोबाट माले पठाएर राष्ट्रपति गयुमलाई ल्याउन सकिने उपाय अनुरुप शिखर सम्मेलन सामुन्ने देखा परेको यो छेकवार पनि हटाइएको थियो ।
अन्तत: शिखर सम्मेलन समाप्त भएपछि स्वदेश फर्किने बेला बिदाइ भेटका क्रममा तत्कालिन भारतिय प्रधानमन्त्री राजिब गान्धिले भनेका थिए कि ‘यस्ता सम्मेलनहरू हामी पनि बरोबर गरिरहन्छौं । सम्मेलनको प्रारम्भ हामीकहाँ पनि त्रुटिहीन नै हुन्छ तर समापन भने तपाइर्ंहरूको जस्तो व्यवस्थित कहिलेकाहीं मात्रै हुन्छ ।’
अभिलेख
लोकप्रिय

वित्तीय संकटको समाधान सदस्यहरुसँगै खोजौं
१७ फाल्गुन २०७९, बुधबार
कहाँ चुक्यो सहकारी?
११ फाल्गुन २०७९, बिहीबार
सहकारी बैंक निर्वाचन: ७ पदका लागि २४ जना भिड्दै, को-को हुन् आधिकारिक?
११ पुष २०७९, सोमबार
एक्सेस ब्राण्ड पाउने नेपालकाे एक मात्र सहकारी चण्डेश्वरी बचत
८ पुष २०७९, शुक्रबारRecent Posts

सरकारले माग सम्बोधन नगरे सहकारीकर्मीलाई सडकमा उतार्न हामी बाध्य हुनेछौं: मल्ल
१७ चैत्र २०७९, शुक्रबार
महाननगर प्रमुख भन्छन्, ‘सहकारीको अवस्था नसुध्रिए संघीयता धरापमा पर्छ’
१७ चैत्र २०७९, शुक्रबार
रञ्जिताकाे काँधमा सहकारी
१७ चैत्र २०७९, शुक्रबार